We maken gebruik van cookies.  
background-image

Praagse Lente

De Praagse Lente in 1968


Ondertussen was de Koude Oorlog een feit en was het IJzeren Gordijn opgetrokken en de Berlijnse muur gebouwd.

Op scholen, universiteiten en in het dagelijkse leven werden de communistische doctrines onderwezen. Het belang van de Communistische Partij en het Vaderland ging altijd boven het belang van de eigen familie.
Afwijken van de communistische leer was zeer riskant, en zou de dood of jarenlange opsluiting tot gevolg hebben.
Tijdens het communistisch bewind kon iedereen je vijand zijn.

Het land was bijna failliet: de prijzen stegen, de lonen bleven gelijk en iedereen leed onder de onophoudelijke schaarste.
Intellectuelen hadden al een paar maal een poging gedaan om de Stalinistische bureaucraten aan te sporen om te vertrekken uit de regering, maar zonder resultaat.
 

Hoe is het begonnen met de Praagse Lente


In januari 1968 gebeurde er iets bijzonders: er kwam kritiek vanuit de communistische partijleiding in Tsjechoslowakije zelf.
Op 5 januari 1968 werd Alexander Dubček gekozen tot Partijsecretaris van Tsjechoslowakije. Dubček dacht dat hij communisme een menselijk gezicht kon geven.
Plotseling mocht iedereen in Tsjechoslowakije zeggen wat men wilde en hij wilde meer vrijheid voor de bevolking. Hij verzette zich ook fel tegen de misstanden die in het verleden hadden plaatsgevonden.

Men kon weer vrij reizen en perscensuur werd opgeheven. De toekomst zag er zonniger uit.


De Praagse Lente in 1968  De Praagse Lente in 1968  Verzet bij de zeer agressie invasie van Russische tanks

 

20 augustus 1968, militair ingrijpen van het Rode Leger


De Sovjets (Brezjnev) zagen dat hun invloed in Tsjechoslowakije steeds verder afnam. Zij waren van mening dat Dubček hiervoor verantwoordelijk was en ze kozen voor militair ingrijpen. Onder de naam "Operatie Donau" werden onder andere 800 vliegtuigen en 6000 tanks vanuit het gehele Oostblok (Poolse, Hongaarse, Bulgaarse en Sovjet-troepen) ingezet. Diverse posten werden aangevallen en mensen werden gevangen genomen. De Praagse Lente kwam ten einde op 20 augustus 1968 en heeft ongeveer 8 maanden geduurd.


Op 16 oktober stemden Dubček in met de beëindiging van de Praagse Lente en de blijvende aanwezigheid van Warschaupacttroepen in het land. 
De NAVO beschouwde de gebeurtenissen in Tsjechoslowakije als een interne zaak voor het Oostblok en greep niet in.
Er zouden nog jarenlang permanent Sovjet-Unie legers in Tsjechoslowakije bivakkeren om de situatie nauwlettend in de gaten te houden.
Tsjechoslowakije raakte opnieuw binnen de machtssfeer van het Kremlin, met alle beperkingen die daarbij hoorden.

Dubček werd vervangen en er werd een ander bewind ingesteld waarin geen plaats was voor individuele vrijheid en kritiek op het communistisch bewind.
Uit protest tegen de inval pleegde de Praagse student Jan Palach op 16 januari 1969 in het openbaar zelfmoord door zich in brand te steken op het Wenceslasplein (Václavské náměstí ). Hij werd het symbool van het onderdrukte volk.

Sovjetleider Leonid Brezjnev (links) wil dat Alexander Dubček de hervormingen terugdraait.  Monument in Praag van de student Jan Palach  Militair ingrijpen, beëindiging van de Praagse Lente

Het is je niet voor te stellen hoe zwaar het is geweest voor de bevolking. Wanneer je niet loyaal was aan de communistische partij werden je mogelijkheden enorm beperkt, dat had betrekking op werk en onderwijs en overal moest men op zijn hoede zijn. Niet in het openbaar vertellen wat je eigenlijk denkt…..en zelfs de muren hebben oren.

Echter, in de jaren zeventig stelde een groep dissidente intellectuelen en schrijvers een manifest op met de naam 'Charta 77'. Hierin werd opgeroepen tot het respecteren van de mensenrechten. Tot de opstellers behoorden onder andere de toneelschrijver Václav Havel, wiens werken verboden werden en die hierdoor zelf in de gevangenis belandde.