We maken gebruik van cookies.  
background-image

IJzeren Gordijn

Wat weet u van het IJzeren Gordijn?

Deze zeer indrukwekkende periode in het Oosten van Europa is ontstaan na de tweede W.O. 
Na W.O. II herstelde Tsjechoslowakije aanvankelijk eerst haar onafhankelijke staat, tijdens de Tweede Wereldoorlog hield Tsjechoslowakije immers op te bestaan en werd verdeeld in Bohemen, Moravië en de Slowaakse Republiek.
Maar uiteindelijke verdween het land toch samen met de andere Oost-europeesche landen achter het IJzeren gordijn.

het IJzeren Gordijn

Na WO waren de belangrijkste rollen weggelegd voor de Sovjet-Unie, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Tijdens de Jalta-conferentie in februari 1945 werd Duitsland  door de overwinnaars opgedeeld in vier bezettingszones en men besloot dat de Duits-Poolse grens langs de Oder-Neisse-lijn zou lopen, ook de overige grenzen werden bepaald. Zo werden de Jalta- akkoorden verwezenlijkt. De deling van Europa was een feit. Het IJzeren Gordijn splitste de vrije westerse staten af van de Stalinistische Oostblokstaten.

Op 5 maart 1946 hield Winston Churchill een toespraak in Amerika. In deze speech liet hij onder meer de woorden ‘iron curtain’ (IJzeren Gordijn) vallen. Hiermee bedoelde hij de scheiding tussen het kapitalistische westen en communistische oosten, die kenmerkend zou worden voor de decennia van de Koude Oorlog.

Het IJzeren Gordijn was een feit. Aanvankelijk was het alleen een grenslijn tussen het kapitalistische West-Europa en de lidstaten die onder gezag van de Sovjet Unie vielen.
Later ook een daadwerkelijke "IJzeren" grens voorzien van mijnenvelden, grachten, prikkeldraad, en de wachtposten en torens die de twee ideologieën kunstmatig scheidden.
Belangrijk is hierbij uiteraard de muur die Oost- en West-Berlijn van elkaar scheidde.
De draadbarricades stonden onder hoogspanning, prikkeldraadhaspels lagen op de grond en er werden zelfs grachten gegraven. Met het "Gordijn" is men begonnen in  april 1951 en diende tot de revolutie van 1989,

Het IJzeren Gordijn dat het Westen van het Oosten scheidde, was in West-Duitsland een verwarrende “toeristische attractie”: op vele plaatsen langs het IJzeren Gordijn waren platformen geplaatst van waaraf toeristen met verrekijkers naar "het Oosten" konden kijken. Wachtposten keken vanuit hun torens terug. Oost-Duitse spionnen maakten hiervan gebruik door met aangepaste verrekijkers door middel van infrarood licht met het thuisfront te communiceren.
 

Koude Oorlog
 

Uiteindelijk was Stalin na de oorlog niet van plan om zijn belofte over democratische verkiezingen in Oost-Europa na te komen. Binnen een paar jaar waren alle door het Rode Leger bezette landen in communistische dictaturen veranderd. Tegelijkertijd verslechterden de betrekkingen tussen de Sovjet-Unie, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië in een rap tempo. Dit leidde er uiteindelijk toe dat Europa werd verdeeld in twee blokken: een westerse en een communistische. Hiermee was de Koude Oorlog een feit. 
Ook Tsjechoslowakije kwam al snel onder communistische dictatuur van het Sovjet-Unie van Jozef Stalin. In 1948 grepen de communisten de macht, onder toeziend oog van Moskou. In de jaren 50 heerste er in Tsjechoslowakije een waar schrikbewind. Politieke tegenstanders werden door de communisten vervolgd. Er verdwenen duizenden mensen, er heerste censuur en mensen mochten niet vrij reizen.

Vandaag de dag kunt u in Tsjechië een bezoek brengen aan diverse musea waarbij u een goed idee krijgt hoe zwaar het leven is geweest voor de mensen die gedwongen waren te leven achter het IJzeren Gordijn.

IJzeren Gordijn in Tsjechie  IJzeren Gordijn in Tsjechie  IJzeren Gordijn in Tsjechie


Musea

Muzeum železné opony in Valtice
► Muzeum železné opony in  Rozvadov  
► In Čížov is het enige achtergebleven deel van het IJzeren Gordijn en u kunt het bekijken. 
     Čížov, 671 02 Horní Břečkov, Tsjechië tegenover het bezoekerscentrum van  het Podyjí Nationaal Park
► BIj Mikulov staat een indrukwekkend  herdenkingsmonument Brána ke svobodě-památník (Gate to freedom).
     Het kunstwerk heeft een prijs gewonnen, u vindt hier ook het path to freedom

In de Zuid-Moravische stad Mikulov ligt de Freedom Trail. Deze 2,3 kilometer lange route begint bij het kasteel van Mikulov en eindigt bij het monument Gate to freedom. Langs de route staan informatiepanelen met verhalen over hartverscheurende vluchtpogingen.

U kunt eventueel een fietstocht maken langs het IJzeren Gordijn, in Tsjechië in totaal zo'n 770 km. lang. Startpunt is Hranice in het noorden en het eindpunt van het Tsjechische gedeelte is in Zuid-Moravië, waar de rivieren Dyje en Morava samenkomen.
De natuur in het destijds streng bewaakte grensgebied heeft een uniek en ongerept karakter. Het was immers niemandsland en is jarenlang met rust gelaten.  

In Slavonice staan diverse overblijfselen van het IJzeren Gordijn en is het museum van Verdedigingswerken. Aan de rand van het plaatsje Čížov fiets je langs prikkeldraadhekken en wachttorens. Ook in het Podvjí Nationaal Park, wat een nauwelijks aangetast rivierdallandschap kent, zijn de herinneringen nog duidelijk aanwezig. Er is een openluchtmuseum met diverse wachttorens.


 

IJzeren gordijn na WO II  IJzeren gordijn na WO II  IJzeren gordijn, Koude oorlog

Saillant detail:

Ook dieren werden tijdens de Koude Oorlog slachtoffer van het IJzeren Gordijn. Tussen het Bohemer Woud en het Beierse Woud stond destijds onder meer een elektrische afrastering. Uit onderzoek blijkt dat zelfs nu, 30 jaar na dato, de herten zich nog altijd aan deze nu denkbeeldige barricade houden.
Hertenkalfjes leren van hun moeder waar ze wel en niet mogen komen en hoewel er inmiddels geen herten meer in leven zijn die het IJzeren Gordijn 'aan den lijve ondervonden' hebben.